Olav Bijker
Een uitzonderlijke zonderling!
‘Heb je wel eens van Olav Bijker gehoord?’ is niet een vraag die je op de tennisbaan verwacht. Overigens verwacht je geen enkele vraag over grafiek op een tennisbaan. ‘Nou die heeft werk gemaakt, waar jij als exlibrisverzamelaar je vingers bij zult aflikken.’ Zo is voor mij de zoektocht naar Olav Bijker begonnen.
Gehoord is een groot woord. Ik wist, dat ik die naam ooit ben tegengekomen op een exlibris gemaakt door Cor de Wolff. Maar dat was dan ook echt alles. ‘Er komt een boek over zijn werk uit en ik zal je in contact brengen met de samensteller van het boek, Roelof Koebrugge.’
‘Heb je wel eens van Olav Bijker gehoord?’ is nu een vraag, die ik al vaak in Heerde, z’n laatste woonplaats gedurende veertig jaar, heb gesteld. Hij heeft ook nog op creatief centrum ‘De Hank’ lesgegeven. Maar ik ben nog geen kennis van hem tegengekomen. En zo groot is Heerde nou ook weer niet. ‘Heb je wel eens van Olav Bijker gehoord?’ heb ik ook aan andere verzamelaars gevraagd, maar niemand weet er veel van. Hooguit hebben ze een paar exlibris of enige gelegenheidsgrafiek.
Via het contact met Roelof Koebrugge heb ik nu wel van Olav Bijker gehoord en veel van zijn werk gezien. Zijn nalatenschap is in het archief van de Stichting Erfgoed Olav Bijker aanwezig en zichtbaar. Landschappen zien er uit als de wereld van Carel Willink. De portretten zien er heel mooi en gedetailleerd uit. Er zijn ook wat pentekeningen, gemaakt met Oost-Indische inkt, waarbij de grijstonen, door meer of minder water toe te voegen zijn ontstaan. Alles met zeer veel gevoel voor detail en precisie gemaakt. Maar het meest opvallende is, dat een deel van de nalatenschap van het werk van Olav Bijker uit lege lijsten bestaat, waar het werk blijkt te zijn uitgesneden.
De laatste zeven jaar van zijn leven heeft hij aan het project ‘Het Obeyckereiland – Een klein hiernamaals’ gewerkt. Daarin geeft hij weer hoe zijn ideale hiernamaals eruit ziet. Hij heeft tekeningen van vele gebouwen en plekken op het eiland gemaakt, compleet met een plattegrond. Alles ademt de sfeer van Rotterdam in de beginjaren van de vorige eeuw.
De exlibris en gelegenheidsgrafiek (litho’s) bij dit artikel zijn met hetzelfde gevoel voor verfijning en detail gemaakt. Opmerkelijk hierbij is, dat in de nalatenschap maar een heel beperkt deel van dit werk aanwezig is. Het merendeel heb ik gevonden bij andere verzamelaars. Hierbij dan ook mijn oproep: ‘Als u werk van hem in uw collectie heeft, stel dat dan beschikbaar aan mij, om daar scans van te maken, zodat er een beter beeld ontstaat over de inhoud van Olav Bijkers werk’.
Iets meer over Bijker is te vinden in het boek 75 jaar prentkunst in Nederland.
Hier komen twee afbeeldingen van z’n werk in voor. In de jaren vijftig wordt het een en ander over hem verteld in Boekcier. Ook wat biografische gegevens, die ik hierbij citeer uit Boekcier van april 1957:
‘Olav Bijker is in 1934 te Rotterdam geboren. Na de driejarige H.B.S. te hebben gevolgd kwam hij op de Academie van Beeldende Kunsten in die stad, afdeling tekenen en schilderen. Na vier jaar heeft hij eindexamen gedaan, waarna hij nog een jaar op het schildersatelier, ook op de academie, heeft gewerkt. Met het beoefenen van de grafische kunst is hij begonnen in het jaar 1951, voornamelijk lithografie boeide hem en nog steeds heeft zij zijn voorliefde onder de grafische vakken. Het allermeest echter heeft hij geschilderd en hij doet dat nog. In de zomer van 1955 kreeg hij de vererende opdracht om een groot portret van H.M. de Koningin te maken; het was bestemd voor een vergaderzaal van een waterschapsgebouw te Lochem. In 1953 ontstonden enkele wandschilderingen van zijn hand, in het
nationaal museum voor de oude automobiel in Driebergen. Alzo, een jong leven, niettemin met veel afwisseling, waarin gelukkig ook de grafiek een rol speelt.’
Verder is van hem bekend, dat hij in de jaren vijftig actief was in de exlibriswereld en in de leer is geweest bij Wim Zwiers. Getuige hiervan is nog een menukaartje met de namen van Olav Bijker, Wim en Dita Zwiers. De exlibris en gelegenheidsgrafiek stammen bijna allemaal uit die tijd. Dit geldt ook voor de litho’s, die bij dit artikel zijn afgebeeld.
Na zijn dood in 2012 heeft de Stichting Erfgoed Olav Bijker zich ten doel gesteld om van zijn leven en werk een boek uit te brengen. Verwacht mag worden, dat dit een uitzonderlijk boek wordt met heel veel variatie.
Gezien de staat van dienst van Roelof Koebrugge, die al honderden boeken heeft gemaakt, mag er echt iets goeds worden verwacht. Ik houd u op de hoogte.
Frans van der Veen
Uit: Grafiekwereld, jaargang 57, 2014, nummer 2