Herman Moerkerk

Herman (H.A.J.M.) Moerkerk, kunstcriticus, regisseur, schilder, tekenaar, spreker, schrijver, ontwerper en graficus* werd geboren op 2 maart 1879 in Den Bosch. Tijdens zijn gymnasiumtijd begint hij belangstelling te krijgen voor het tekenen. Door toedoen van zijn vader, zelf een verdienstelijk amateur tekenaar, gaat hij in de leer bij de kunstenaars Theo van Kempen (1857–1923), Jan Bogaerts (1878–1962) en P.M. Slager Sr. (1841–1912). Zijn inspiratie vindt hij op straat, markten, carnaval, optochten, toneel en in de politiek. Tentoonstellingen volgen en als hem in de pers eens wordt verweten dat hij niet met zijn tijd mee gaat, maakt hij een serie expressionistische schilderijen. Een tentoonstelling hiervan onder de naam van Alexei Wladkine krijgt prachtige recensies.

Als ontwerper van (carnavals-) optochten met praalwagens en kostuums voelt hij zich als een vis in het water. Wat opvalt in veel van zijn werk is zijn relativeringsvermogen en zijn gevoel voor humor. In het begin van de vorige eeuw is Moerkerk ook als artistiek leider verbonden aan de Bossche toneelvereniging Roomsch Tooneel.

Inmiddels getrouwd vertrekt hij in 1928 naar Haarlem om als schrijver/tekenaar/redacteur in dienst te treden van het legendarische tijdschrift De Katholieke Illustratie. In Haarlem blijft hij kostuums voor optochten ontwerpen, naast affiches, boekbandomslagen, reclamemateriaal en bidprentjes.

Herman Moerkerk heeft ook exlibris gemaakt, waarvan er twee op naam van Dr. J.R.F. Rassers en Dr. Karel Lamers staan afgebeeld in Het Exlibris der Nederlandse medici, Mej. M.C. Croockenwit, Den Haag 1950. In Op zoek naar erkenning staan twee exlibris afgebeeld, een op naam van Ferdinand van den Eerenbeemt (ontwerp: oorkonde/doodshoofd/uil/duif/boeken) en een voor zichzelf (man zit voor schildersezel in gedachten verzonken). Hij heeft een tweede exlibris voor zichzelf gemaakt (monnik zit voor boekenkast) en twee verschillende exlibris voor Henri Ebeling (1870–1953), archivaris van de gemeente ’s-Hertogenbosch (o.a. staande man met papieren/mappen onder zijn arm). Andere exlibris staan op naam van Dr. Bernard Daamen, Nettie Daamen, Cor Janssens, Hans Janssens en Karel Azijnman. Karel Azijnman (1876–1936) was een kunstminnaar en verzamelaar van o.a. tinnen voorwerpen. Hij bezat meerdere eigen exlibris.

Verder bezit ik een exlibris op naam van ‘Kater’, waar achterop met potlood is geschreven Herman Moerkerk. Mijn aarzeling m.b.t. dit exlibris heeft te maken met de signatuur. Alle andere exlibris zijn voorzien van zijn naam voluit geschreven. Op dit exlibris staat een ‘M’ als signatuur wat mij doet denken aan de exlibris-signatuur van Simon Moulijn (1866–1948). Wie het weet mag het zeggen.

Zoals altijd zijn aanvullingen, op- en aanmerkingen van harte welkom.

Herman Moerkerk overleed op 23 augustus 1949 te Haarlem.

Rest mij nog te zeggen dat ‘Op zoek naar erkenning’ een prachtig en informatief boek is.

Lambert Hermkens

*) opsomming uit ‘BeNeLux – Jacobs – 2000

Uit: Grafiekwereld, jaargang 57, 2014, nummer 2